Vaccine là biện pháp phòng ngừa hàng đầu trong phòng bệnh cúm mùa

Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hàng năm có khoảng 10 - 15% dân số mắc cúm, tỷ lệ tử vong do cúm ước tính khoảng 250.000 - 500.000 người.

Tiêm vác xin phòng bệnh cho người cao tuổi tại Phòng khám Đa khoa, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh.

Các chủng vi-rút cúm mùa

Có bốn loại vi rút cúm: A, B, C và D. Không phải tất cả các loại vi rút cúm đều có cơ chế giống nhau: Một số loại có thể làm ốm nặng, trong khi có loại chỉ gây ra các triệu chứng nhẹ hơn.

Vi rút cúm A có khả năng lây nhiễm cho cả người và động vật. Các loài chim hoang đóng vai trò là vật chủ phổ biến cho loại vi rút cúm này, nên vi rút cúm A còn được biết đến là cúm gia cầm. Virus cúm A thay đổi liên tục và thường được biết đến là nguyên nhân chính gây ra đại dịch cúm. Đại dịch có thể xảy ra khi một loại vi rút cúm A mới xuất hiện lây nhiễm sang người và có khả năng lây lan cao. Các điểm dễ lan truyền vi rút cúm nhất là bề mặt đồ dùng mà người bệnh có tiếp xúc, đặc biệt là khu vực người bệnh hắt hơi.

Vi rút cúm B chỉ được tìm thấy ở người. Cúm B có thể không gây phản ứng nặng như vi rút cúm A. Hầu hết bệnh nhân sẽ tự khỏi sau vài ngày nghỉ ngơi mà không cần điều trị y tế. Tuy nhiên, cúm loại B vẫn có thể cực kỳ nguy hại đối với một số trường hợp. Vi rút cúm B được chưa từng gây ra đại dịch từ trước đến nay.

Vi rút cúm C là một loại vi rút cúm ít được biết đến hơn, thường gây ra các triệu chứng giống như cảm lạnh và đôi khi gây nhiễm trùng đường hô hấp dưới. Vi rút cúm C chủ yếu là tác nhân gây bệnh cho người; tuy nhiên, vi rút đã được phát hiện ở lợn, chó và gia súc, và cũng có sự lây truyền từ lợn sang người dù rất hiếm gặp. Cúm C được biết là không gây ra dịch bệnh.

Vi rút cúm D chưa có báo cáo nào về việc có thể lây nhiễm hoặc gây bệnh cho người. Chúng chủ yếu ảnh hưởng đến gia súc và không gây ra dịch bệnh.

Phun khử khuẩn phòng chống dịch bệnh tại Phòng khám Đa khoa, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh.

Triệu chứng của bệnh cúm mùa

Các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh cúm thường đến đột ngột. Những người bị cúm có thể cảm thấy một số hoặc tất cả các triệu chứng dưới đây:

- Sốt hoặc cảm thấy sốt / ớn lạnh

- Ho

- Viêm họng

- Chảy nước mũi hoặc nghẹt mũi

- Đau nhức cơ hoặc đau mỏi người

- Nhức đầu

- Mệt mỏi

- Nôn mửa và tiêu chảy (phổ biến hơn ở trẻ em)

Hãy lưu ý rằng bất kỳ ai cũng có thể bị bệnh cúm, ngay cả những người khỏe mạnh. Các vấn đề nghiêm trọng liên quan đến bệnh cúm có thể xảy ra với bất kỳ ai ở mọi lứa tuổi. Tuy nhiên, một số nhóm người có nguy cơ cao bị các biến chứng nghiêm trọng hơn nếu họ bị cúm.

Đối tượng này bao gồm những người từ 65 tuổi trở lên, những người mắc một số bệnh lý nền (như hen suyễn, tiểu đường hoặc bệnh tim), phụ nữ mang thai và trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ dưới 2 tuổi.

Những người cần tiêm vắc xin cúm

Theo khuyến cáo, tất cả mọi người từ 6 tháng tuổi trở lên, nên tiêm vắc xin cúm mùa hàng năm như là phương án ưu tiên và quan trọng nhất để bảo vệ chống lại vi-rút cúm.

Cần tiêm vắc xin nhắc lại hằng năm

Vắc xin cúm giúp tạo ra kháng thể trong cơ thể khoảng hai tuần sau khi tiêm chủng. Những kháng thể này giúp chống lại bệnh cúm trước khi chúng có thể gây bệnh cho người. Vaccine cúm mùa được phát triển để bảo vệ bạn khỏi vi-rút cúm.

Virus cúm liên tục biến đổi vì vậy, cách phòng bệnh hiệu quả là tiêm chủng vắc xin hàng năm, đặc biệt ở nhóm có bệnh mạn tính, người cao tuổi, trẻ em và phụ nữ mang thai. Vaccine giúp giảm tỷ lệ nhập viện, nguy cơ trở nặng, tử vong do cúm.

Các nghiên cứu cho thấy, những người đã tiêm vaccine cúm có nguy cơ phải vào viện chăm sóc đặc biệt (ICU) thấp hơn 26% và nguy cơ tử vong do cúm thấp hơn 31% so với người chưa tiêm. Ở người cao tuổi và mắc bệnh nền, vaccine giúp giảm 70-80% tỷ lệ tử vong có liên quan đến cúm. Tiêm cúm giúp thai phụ giảm 51% nguy cơ thai chết lưu, giảm 72% nguy cơ trẻ dưới 6 tháng tuổi nhập viện do cúm.

Hiện Việt Nam có hai loại vaccine cúm tứ giá thế hệ mới, phòng 4 chủng virus phổ biến gồm cúm A/H1N1, A/H3N2, B/Yamagata, B/Victoria, dành cho trẻ từ 6 tháng tuổi và người lớn. Hiệu quả phòng bệnh đến 90% và ngăn biến chứng như viêm tai giữa, viêm xoang, viêm phổi, viêm cơ tim, suy hô hấp….

Trẻ từ 6 tháng đến dưới 9 tuổi cần tiêm hai mũi cách nhau tối thiểu một tháng nếu chưa từng chủng ngừa cúm. Vaccine cần tiêm nhắc lại hàng năm. Phụ nữ nên tiêm phòng cúm trước và trong thai kỳ, tốt nhất từ tháng thứ 3 trở đi để bảo vệ sức khỏe, truyền kháng thể thụ động cho con.

Bên cạnh đó, kháng nguyên của virus cúm thay đổi mỗi năm và kháng thể bảo vệ từ vaccine giảm dần theo thời gian. Vì vậy, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh khuyến cáo mỗi người cần tiêm phòng vaccine cập nhật mỗi năm.

Chủ động phòng ngừa

Thực hiện các biện pháp phòng ngừa cúm mỗi ngày do ngành y tế khuyến cáo để góp phần làm giảm sự lây lan của bệnh cúm.

Hạn chế tiếp xúc với những người đang mắc bệnh.

Nếu bạn bị bệnh, hãy giữ khoảng cách với người khác để không lây bệnh cho họ

Giảm sự lây lan của vi rút khi bạn ho hoặc hắt hơi bằng cách đeo khẩu trang, che mũi và miệng bằng khăn giấy. Vứt khăn giấy vào thùng rác sau khi sử dụng.

Nhớ rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, nước rửa tay.

Cố gắng không chạm vào mắt, mũi và miệng vì vi rút có thể lây lan theo cách này.

Làm sạch và khử trùng các bề mặt và đồ vật có thể tiếp cận với vi rút cúm.

Nguyễn Tiến