Hiệp phụ trong bóng đá là một trong những giai đoạn căng thẳng và kịch tính nhất của môn thể thao vua. Nó là “thử thách 120 phút” đối với thể lực, ý chí và chiến thuật của cầu thủ. Được áp dụng trong các trận đấu loại trực tiếp buộc phải có kết quả thắng thua, hiệp phụ thường là nơi sản sinh ra những khoảnh khắc lịch sử không thể nào quên, như bàn thắng vàng của Mario Götze tại World Cup 2014. Bài viết này sẽ đi sâu vào giải đáp chính xác hiệp phụ là gì, phân tích luật thi đấu chuẩn mực của FIFA/IFAB, cập nhật quy định về quyền thay người và giúp bạn nắm vững mọi khía cạnh của thời gian thi đấu bổ sung đầy định mệnh này.
Hiệp phụ là gì? Khái niệm, cơ sở luật pháp và sự cần thiết
Hiệp phụ (Extra Time, viết tắt: ET) là một quy định chính thức trong Luật Bóng đá (Laws of the Game) do Hội đồng Liên đoàn Bóng đá Quốc tế (IFAB) ban hành. Nó được thiết lập để giải quyết dứt điểm kết quả hòa trong các trận đấu không thể kết thúc bằng tỷ số cân bằng.
Định nghĩa hiệp phụ chuẩn fifa
Theo GO99, hiệp phụ là khoảng thời gian thi đấu bổ sung kéo dài 30 phút sau khi 90 phút thi đấu chính thức (bao gồm cả thời gian bù giờ) kết thúc với tỷ số hòa.
- Nó được chia thành hai hiệp đấu, mỗi hiệp kéo dài 15 phút.
- Thời gian này không tính thời gian bù giờ có thể có ở cuối mỗi hiệp phụ.
- Trong suốt thời gian này, các quy tắc bóng đá cơ bản (việt vị, phạm lỗi, thẻ phạt…) vẫn được áp dụng nghiêm ngặt.
Mục đích của hiệp phụ là tránh phải tổ chức trận đấu lại (Replay) – một thông lệ tốn kém và không hiệu quả trong lịch sử bóng đá, giúp giải đấu diễn ra trôi chảy hơn.
Khi nào áp dụng hiệp phụ? Điều kiện bắt buộc
Việc áp dụng hiệp phụ phụ thuộc vào thể thức và điều lệ của từng giải đấu. Không phải mọi trận đấu hòa sau 90 phút đều phải đá thêm giờ.
Các trường hợp thi đấu hiệp phụ
Hiệp phụ thường xuất hiện trong các trận đấu quan trọng nhất và có tính chất loại bỏ:
- Vòng loại trực tiếp (Knockout Stages): Từ vòng 1/8 trở đi của các giải đấu lớn như World Cup, Euro, Champions League, Copa America.
- Các trận chung kết: Chung kết World Cup, chung kết Champions League, chung kết cúp quốc gia (FA Cup, Copa del Rey).
- Các trận play-off: Các trận play-off thăng hạng hoặc trụ hạng (đặc biệt nếu không áp dụng luật bàn thắng sân khách).
Ngược lại, các trận đấu vòng bảng hoặc vòng loại có tính điểm, khi hòa sau 90 phút, sẽ kết thúc ngay lập tức mà không cần thi đấu thêm.
Điều kiện để có hiệp phụ là gì?
Hiệp phụ xuất hiện cần đáp ứng ba yếu tố cốt lõi và luôn đi kèm thứ tự ưu tiên trong điều lệ giải đấu:
- Trận đấu phải thuộc thể thức vòng loại trực tiếp hoặc chung kết.
- Tỷ số sau 90 phút thi đấu chính thức (cộng bù giờ) phải hòa.
- Điều lệ giải đấu phải quy định có hiệp phụ (không phải tất cả các giải đấu loại trực tiếp đều sử dụng hiệp phụ, một số đi thẳng vào luân lưu).
Ví dụ, ở các giải đấu cúp có luật bàn thắng sân khách (ví dụ: các vòng đấu của Champions League trước vòng chung kết), nếu tỷ số hòa sau hai lượt trận mà không thỏa mãn luật sân khách, trận đấu lượt về mới bước vào hiệp phụ. Nếu hòa sau hiệp phụ, mới tiến đến loạt sút luân lưu 11m.
Quy định chi tiết về thời gian thi đấu hiệp phụ
Việc nắm rõ quy định về thời gian, giờ nghỉ và bù giờ của hiệp phụ là rất quan trọng để người hâm mộ và người chơi hiểu được tính chất khắc nghiệt của giai đoạn này.
Hiệp phụ đá bao nhiêu phút? Tổng thời gian và bù giờ
Tổng cộng hiệp phụ bóng đá kéo dài 30 phút, chia đều cho hai hiệp đấu:
Thời gian mỗi hiệp phụ
Theo quy định chính thức của IFAB, mỗi hiệp phụ có thời gian thi đấu cố định là 15 phút. Toàn bộ 30 phút này được gọi là thời gian thi đấu “chính thức” của hiệp phụ.
Không giống như 90 phút thi đấu chính thức thường có thời gian bù giờ kéo dài (có thể lên tới 10-15 phút), đá hiệp phụ thường được quản lý thời gian chặt chẽ hơn. Trọng tài chỉ bù giờ tối thiểu cho các tình huống gián đoạn như thay người, chấn thương nghiêm trọng hoặc kiểm tra VAR. Do đó, tổng thời gian thi đấu thực tế của một trận đấu có hiệp phụ sẽ là khoảng 120 đến 124 phút.
Thời gian nghỉ giữa hiệp phụ
Thời gian nghỉ giữa hai hiệp phụ được quy định rất ngắn, nhằm duy trì nhịp độ trận đấu và không kéo dài sự kiện quá mức cần thiết.
- Nghỉ sau 90 phút: Các đội được nghỉ khoảng 5 phút sau khi kết thúc 90 phút thi đấu chính thức và trước khi bắt đầu hiệp phụ thứ nhất. Đây là thời gian quan trọng để huấn luyện viên trấn an tinh thần và điều chỉnh chiến thuật.
- Nghỉ giữa hai hiệp phụ: Thời gian nghỉ giữa hiệp phụ thứ nhất và thứ hai chỉ khoảng 1 phút. Các cầu thủ chủ yếu chỉ kịp đổi sân, uống nước và nhận chỉ đạo ngắn gọn.
Quy định thi đấu hiệp phụ: Luật thay người và thẻ phạt
Theo tìm hiểu của những người từng nạp tiền go99, quy định thi đấu hiệp phụ tuân thủ phần lớn các luật bóng đá thông thường, nhưng có sự khác biệt rõ rệt về số lượng cầu thủ được thay thế, một yếu tố then chốt trong chiến thuật hiện đại.
Đá hiệp phụ có thay người không? Quyền thay người thứ sáu
Câu trả lời là CÓ, và luật này đã được cập nhật để cho phép các đội thực hiện thêm quyền thay người bổ sung.
Theo Luật IFAB/FIFA mới nhất, trong các giải đấu loại trực tiếp, các đội được phép thực hiện tổng cộng 5 lần thay người trong thời gian thi đấu chính thức. Nếu trận đấu bước vào hiệp phụ, các đội sẽ được sử dụng thêm một quyền thay người thứ sáu (thay người bổ sung). Tuy nhiên, luật này có một số điểm cần lưu ý:
- Số lượt dừng trận đấu: Các lần thay người phải được thực hiện trong tối đa 3 lượt dừng trận đấu trong 90 phút chính thức và 1 lượt dừng trận đấu bổ sung trong hiệp phụ.
- Thay người giữa hiệp: Thay người giữa 90 phút và hiệp phụ, hoặc giữa hai hiệp phụ, không được tính là lượt dừng trận đấu.
| Giai đoạn | Số cầu thủ được thay | Số lượt dừng trận đấu tối đa |
|---|---|---|
| 90 phút chính thức | 5 cầu thủ | 3 lượt |
| Hiệp phụ | Thêm 1 cầu thủ | Thêm 1 lượt (tổng 4 lượt) |
Luật chơi và xử lý thẻ phạt trong hiệp phụ
Các quy định cơ bản trong hiệp phụ vẫn tuân theo Luật Bóng đá thông thường:
Quy định hiệp phụ tuân thủ theo luật bóng đá
- Thẻ phạt: Thẻ vàng và thẻ đỏ nhận trong hiệp phụ được tính như trong 90 phút chính thức. Cầu thủ đã nhận một thẻ vàng trong 90 phút và nhận thêm thẻ vàng thứ hai trong hiệp phụ sẽ bị truất quyền thi đấu (thẻ đỏ gián tiếp).
- VAR: Công nghệ VAR (Trợ lý Trọng tài Video) tiếp tục được sử dụng để hỗ trợ trọng tài trong các quyết định quan trọng (bàn thắng, phạt đền, thẻ đỏ trực tiếp, nhầm lẫn cầu thủ).
- Bàn thắng: Bàn thắng ghi được trong hiệp phụ được tính là bàn thắng hợp lệ, cộng vào tổng tỷ số trận đấu để phân định thắng thua.
Nếu sau 30 phút của hiệp phụ mà tỷ số vẫn hòa, hai đội sẽ chính thức bước vào Loạt Sút Luân Lưu 11 Mét (Penalty Shootout) để xác định đội chiến thắng.
Lịch sử và chiến thuật: Những điểm nhấn quan trọng
Hiệp phụ là nơi chứng kiến nhiều dấu mốc lịch sử. Việc hiểu rõ lịch sử và chiến thuật sẽ giúp người xem cảm nhận được sự căng thẳng mà cầu thủ phải trải qua.
Các luật bị bãi bỏ: Golden goal và silver goal
Trong quá khứ, FIFA từng thử nghiệm các luật hiệp phụ khác nhau nhằm giảm thiểu loạt sút luân lưu:
- Golden Goal (Bàn Thắng Vàng): Đội ghi bàn đầu tiên trong hiệp phụ sẽ thắng ngay lập tức và trận đấu kết thúc. Luật này được áp dụng từ 1993 đến 2004, nhưng bị chỉ trích vì khuyến khích lối chơi phòng ngự tiêu cực.
- Silver Goal (Bàn Thắng Bạc): Đội ghi bàn trong hiệp phụ thứ nhất chỉ thắng khi duy trì được lợi thế dẫn trước cho đến khi kết thúc 15 phút hiệp phụ đó. Luật này chỉ tồn tại ngắn ngủi (2002-2004) trước khi bị bãi bỏ.
Hiện tại, luật Hiệp phụ 30 phút toàn vẹn được áp dụng, đảm bảo cả hai đội có cơ hội thi đấu đủ thời gian và không bị kết thúc trận đấu quá đột ngột.
Tầm quan trọng của chiến thuật và thể lực
Việc thi đấu thêm 30 phút gây áp lực cực lớn lên thể chất. Huấn luyện viên thường dùng quyền thay người thứ 6 (hoặc thứ 4 theo luật cũ) để đưa vào sân các cầu thủ có thể lực tốt hoặc tốc độ cao, nhằm tạo ra sự khác biệt hoặc đảm bảo an toàn phòng ngự. Thậm chí, một số đội còn giữ lại một quyền thay người để thay thủ môn chuyên bắt Penalty ngay trước loạt luân lưu, nếu cần thiết.
Nắm rõ hiệp phụ là gì và các luật liên quan giúp người hâm mộ đánh giá đúng sự nỗ lực và tính toán chiến thuật của các đội bóng trong những giây phút quyết định, nơi chỉ một khoảnh khắc thiên tài hoặc một sai lầm nhỏ cũng có thể thay đổi số phận trận đấu.
